Ryszard Wagner był nie tylko niemieckim kompozytorem okresu romantyzmu, ale także reformatorem muzyki operowej. Zasłynął jako innowator w dziedzinie harmonizacji, który maksymalnie wykorzystał możliwości tkwiące w systemie dur-moll i sztuce orkiestracji.

Wilhelm Ryszard Wagner urodził się 22 maja 1813 r. w Lipsku. Jego ojcem był najprawdopodobniej żydowski aktor Ludwig Geyer, późniejszy mąż jego matki. Mając 15 lat, stworzył swój pierwszy dramat i pierwsze utwory muzyczne. W 1831 r. wstąpił na Uniwersytet Lipski, gdzie uczył się kompozycji u T. Weinliga.

Dwa lata później został dyrygentem chóru w Würzburgu. W tym czasie skomponował swoje dwie opery – „Boginki” i „Zakaz miłości”. W 1836 r. Ryszard ożenił się ze śpiewaczką Minną Planer, po czym wyjechał z nią do Królewca, gdzie objął stanowisko kierownika muzycznego teatru miejskiego. Po bankructwie tej placówki przeniósł się do Rygi i został dyrektorem tamtejszego teatru. W niedługim czasie stworzył swoje kolejne dzieło operowe – „Rienzi”.

Po popadnięciu w długi Wagner zdecydował się na ucieczkę za granicę przed wierzycielami. Wtedy także poznał wybitnych kompozytorów: Meyerbeera, Berlioza i Liszta. W 1843 r. powstało jedno z jego najsłynniejszych dzieł – dramat muzyczny pt. „Latający Holender”. Sukces tego utworu przyczynił się do mianowania go dyrygentem opery królewskiej w Dreźnie. Wówczas rozpoczął prace nad „Lohengrinem”, „Śpiewakami norymberskimi” oraz dramatem muzycznym – „Pierścieniem Nibelunga”.

Stworzenie kolejnego dzieła (uwertury „Polonia”) zbiegło się z upadkiem powstania listopadowego oraz wybuchem Wiosny Ludów w 1848 r., w czasie której stanął on po stronie rewolucji. Po stłumieniu powstania majowego Wagner wyemigrował do Zurychu, gdzie po nieszczęśliwej miłości do M. Wesendonck powstał dramat muzyczny pt. „Tristan i Izolda”, sonata fortepianowa As-dur oraz cykl pieśni.

W 1861 r. Ryszard powrócił na łono ojczyzny. Rok później rozpadło się jego małżeństwo. Jego nową towarzyszką życia została w 1870 r. Cosima von Bülow, z którą miał dwójkę dzieci – Siegfrieda i Evę. Jeszcze przed ślubem stworzył i wystawił „Złoto Renu” oraz „Walkirię”. W 1872 r. Wagner wraz z rodziną zamieszkał w północnobawarskim mieście Bayreuth, gdzie powstał jego „Zmierzch bogów” i wybudowany przez niego wielki teatr operowy. Ostatnie lata życia spędził na pisaniu rozpraw teoretyczno-filozoficznych, a także ostatniego dzieła operowego – „Parsifala”. R.Wagner zmarł 13 lutego 1883 r. w Wenecji, a pochowano go w Beyreuth.

Ryszard Wagner – „Tristan i Izolda”: